Виктория Свердлова училась в бобруйской 2-й школе (была тогда Витой Кавалерчик). Уехала в Израиль в 1996-м. Сейчас живет в городе Холон, это центральная часть Израиля, Тель-Авивский округ, 192 тысячи населения – по израильским меркам, крупный город. 7 октября сюда тоже доставали обстрелы ХАМАСа. Мы связались с Викторией вечером того же дня.
Оказалось, что вот только что они всей семьей ездили по Европе: сначала забрали сына, окончившего университет в Дюссельдорфе, потом, 4 октября, сюрпризом для дочки поехали в Париж – сделали ей такой подарок на день рождения. Можно было еще погостить у родственников в Германии, но... вернулись домой 6 октября, прямо перед началом войны.
– Мы даже на самолет опоздали, пришлось новые билеты покупать. Вот не зря же все это, предупреждали нас! – старается шутить Виктория. – Прилетели в Тель-Авив в полночь, в 2 ночи в пятницу добрались домой. Днем еще съездили к бабушке с дедушкой на юг, в Кирьят-Гат, к вечеру вернулись разбирать чемоданы. Легли опять в 2 ночи, а в 6 утра – подъем по тревоге. Мужа сразу забрали на работу в госпиталь. Сын сейчас с другом в Квар-Сафе (городок на северо-востоке от Тель-Авива – прим. авт.), а я с дочкой дома сижу. И с соседями.
Сразу объясним, что говоря про юг, наши собеседники имеют ввиду не самую южную часть Израиля, что доходит до Красного моря, а территории на юг от центра страны, которые соседствуют с Сектором Газа.
– В доме бомбоубежища нет, – продолжает Виктория, – это старый дом, нас должны были сносить. (К слову, даже в квартирах новых израильских домов делают одну комнату безопасности, бронированную, с усиленными стенами из литого бетона и специальным противовзрывным окном, чтоб в ней можно было укрыться от обстрелов – прим. авт.). Поэтому почти каждый час встречаемся с соседями на лестничной площадке – тут закрытое место, только одно маленькое окно сверху. Раз 10-15 уже так бегали, не помню точно. Вот и прямо сейчас тут сидим. Так это центр страны, а сестра с мужем и двумя детьми живут на юге, в Сдероте – они вообще из бомбоубежища не выходят. А их старшая дочь сейчас в армии... Жива, цела.
У родителей в Кирьят-Гате сегодня много бомбили. Город ровно посередине между Газой и Западным Берегом. Много было сирен, попадание в дом, убитые...
Никто ничего не понимает. Как такой «сюрприз» произошел?.. Мы всегда знали, что наша разведка и армия – самые лучшие в мире. А тут хамасовцы даже военные базы захватывают... У нас уже больше 200 убитых и больше 1 100 раненых. Думаю, что гораздо больше, потому что пока невозможно зайти в те места, где это происходит.
– Самое интересное для нас в этой истории – это, конечно, сын, – нервно смеется Виктория. – Который только что закончил учебу, и мы его привезли из Германии домой. Он учился там на международных отношениях, на специальной программе с палестинцами и иорданцами! Писал работу на тему арабо-израильского конфликта! И вот попал сразу сюда...
– Мяне гэта ўсё асабіста турбуе, бо ў 2021-м ля нашага дому па аўтобусе трапіла ракета, – па-беларуску кажа сын Вікторыі Лявон Свярдлоў (хаця з Беларусі толькі ягоныя бацькі, а сам хлопец нарадзіўся ў Ізраілі. І ён адказвае толькі з дробнымі памылкамі, мы падаем яго мову амаль без зменаў. А наогул Лявон ведае 7 моў!). – Мы з сястрой Кацяй былі тады адзінымі ўдому. Разьбіліся вокны, паляцела ў пакой рамка...
Сёння прачнуліся ўранку а шостай гадзіне й пабеглі на лесвіцу ў пад'езд, бо там ё бяспечней (у доме ў Квар-Сафе таксама няма бомбасховішча). Потым, дзесьці а восьмай, даведаліся, што ў 22 месты і кібуцы зайшлі каля 50 узброеных ХАМАСаўцаў. Мабыць, іх было значна больш. Частка тых местаў былі захоплены ХАМАСАм. У тым ліку Сдэрот, у якім жыве з сям'ёй цётка – але іх ужо вызвалілі, толькі ў паліцэйскім вучастку зачынілася групоўка, заўтра іх будуць стуль выбіваць. («Раніцай армія Ізраіля гэтых баевікоў знішчыла», – дадае Лявон у нядзелю 8 кастрычніка).
– Тут шмат выбухаў, – Лявон выбачаецца, што доўга адказвае. – І зараз зноў залпы. І з інтэрнэтам праблемы.
У Лявона ёсць версія, чаму ўдар ХАМАСу апынуўся такім моцным. Апроч відавочнага праліку выведкі, што не заўважыла падрыхтоўку – мяжа з Газай апынулася амаль без аховы. Бо Дывізію «Газа», якая мяжу ахоўвала, ці яе большую частку перакінулі ахоўваць перасяленцаў у Заходні Бераг.
– У Юдэі і Самарыі (Заходнім Беразе) жыве каля паўмільёна ізраільскіх грамадзянаў, – тлумачыць Лявон Свярдлоў. – Дзесьці палова жыве ля мяжы, але частка жыве ў глыбіні, ды яе пастаянна ахоўваюць жаўнеры. Шмат жаўнераў. Тыя, што жывуць на «ґваот» (узвышшах), часта ё рэлігійнымі экстрымістамі ды патрабуюць штодзённую ахову ад суседзяў-палестынцаў. І вось дывізія «Газа», ці яе частка, некалькі дзён таму зышла ў Юдэю і Самарыю ахоўваць пасяленцаў – ды ніхто нават уявіць ня мог, што акупуюць поўдзень.
Канешне, невядома, што акурат здарылася. Але гэта вялізная, як мы кажам, «фашла», правал выведкі ды палітычных чыноў, якія, займаючыся пасяленьнямі ды змагаючыся з пратэстамі супраць палітыкі ўраду, супраць судовай рэформы, забыліся на пагрозу з Газы.
Справка ВБ:
Западный Берег реки Иордан (исторические Иудея и Самария) – регион между Иорданом и Иерусалимом. Западный Иерусалим в Израиле и является его официальной столицей, а восточная часть города относится к Западному Берегу. Как и Сектор Газа (на юго-восток, на берегу Средиземного моря) – это, по международным договорам, территории Палестины, но в Западном Береге живет много израильских поселенцев. 
Лявон Свярдлоў вучыўся на палітолага ў Тэль-Авіўскім універсітэце 4 гады, пад час вучобы год працаваў журналістам. А потым шчэ год на магістратуры ва ўніверсітэце Генрыха Гайнэ ў Дзюсэльдорфе, на праграме па эўрапеістыцы (міжнародныя адносіны). Пра прычыны пастаяннай араба-ізраільскай вайны ён думае вось што:
– Па-першае, няма з кім размаўляць. То бок, існуюць дзьве палестынскія адміністрацыі: Палестынская нацыянальная адміністрацыя (афіцыйная) і ХАМАС (тэрарысцкая). Яны падзеленыя між Юдэяй і Самарыяй ды Газай, у 2007-м ХАМАС забіў кіраўніцтва ПНА ў Газе ды захапіў яе. Таксама адсутнічае перспектыва перамоваў між намі й імі. ХАМАС з намі не размаўляцьме. Яны занадта экстрымальныя ды папросту ненавідзяць нас, ды й мы іх. Мы, з другога боку, ня хочам размаўляць з Палестынскай Нацыянальнай Адміністрацыяй, бо навошта? Так жа ж зручней, калі мы кантралюем тэрыторыі, а яны займаюцца насельніцтвам.
Таксама адсутнічае й перспектыва для разьвіцьця сярод жыхароў самой Газы. Ня маючы магчымасьці ня толькі зьмяніць уладу, але знайсьці працу, ці прынамсі атрымаць чыстую ваду, шмат зь іх ідуць наўпрост да ХАМАСу ды іншых тэрарыстычных арганізацыяў.
Што цяпер рабіць? Я не вайсковец, таму, як перамагчы, сказаць не магу. Але каб усё гэтае скончылася, трэ па першае вярнуць ПНА ў Газу. І пасьля дэмантаваньня тэрарысцкай дыктатуры даці люду Газы самастойна вырашыць пра сваё жыцьцё. І трэба размаўляць.
Тое, што яўрэі і арабы могуць жыць мірна, Лявону паказваюць не толькі добрыя стасункі між Ізраілем і Марока, Іярданіяй і шчэ некалькімі арабскімі краінамі, не толькі наяўнасць арабаў-грамадзянаў Ізраілю, але і свежы ўласны досвед.
– На апошнім годзе ў Нямеччыне я вучыўся з палестынцамі, ды сярод іх знайшоў новых добрых сяброў. І яны сярод нас. Зь дзяўчынай – ярданскай палестынкай, сям'я якой паходзіць з Газы, мы сталі вельмі добрымі сябрамі, разам гулялі ў парку атракцыёнаў. Але ж пэўна размаўлялі яшчэ й пра палітыку. І найважнейшым было тое, што яна нас ды мы яе ўбачылі як асобаў, а не як прадстаўнікоў якога-небудзь палітычнага, этнічнага ці нацыянальнага боку.
